Saturday, July 28, 2007

ભાવવિશ્વ....22

“અવસરના મહોર્યા છે મોલ,
માંડવડે રોપ્યા છે કોડ,
ગીતોની છલકતી હેલ,
તોરણ ના ટહુકયા રે પાન.”

દીકરી..એટલે..

મધુર યાદ
સ્મરણોની સુગંધ,
ધૂપ થૈ જલે,

વહાલી ઝિલ,

કોઇ કળીને ફૂલ થવાનું આહવાન આપતો ટહુકો દૂર સુદૂરથી..સાત સાગર પારથી આવી ને દીકરીના મનને ઝંકૃત કરી જાય છે. અને મા ના મનને એક રેશમી અવસાદ વીંટી વળે છે.એના કાનમાં દીકરીની વિદાયના ભણકારા રણકાય છે. ફૂલ જેવા અવસરની આખા ઘરમાં હડિયા પટ્ટી ચાલી રહી છે

”દિશાઓને કંઠે ડૂમો અને
હવાની આંખમાં ઝળઝળિયા…”

સુરેશ જોશીની કંઇક આવી પંક્તિ મનમાં વિસ્તરી રહી છે.અને બહાર તો મોટેથી ગીતના ગુંજારવ છલકાઇ રહ્યા છે.

”કંકુ છાંટી કંકોતરી મોકલો…”

લગ્ન લખાઇ રહ્યા હતા.સગા સ્નેહીઓની ધમાલ,મસ્તી,ઉત્સાહ છલકી રહ્યા હતા.અંતરમાં જાતજાતની ઉર્મિઓ ઉછળતી હોય..પણ અત્યારે તો જેનો પ્રસંગ છે..એ દીકરી પાસે યે નિરાંતે બેસવાની ફુરસદ કોઇ મા પાસે કયાંથી હોય?તું પણ બ્યુટીશીયન સાથે વ્યસ્ત હતી..જોકે તારી મને સખત તાકીદ હતી કે તારે મારી આજુબાજુ માં જ રહેવાનું છે.હું આંટાફેરા કરતી રહેતી.કોઇની પૂછપરછ,કોઇની ફરિયાદ,કોઇની માગણી,…હું શું કરું છું..એની મને યે પૂરી ખબર કયાં હતી?બસ..જે ક્ષણ સામે આવતી હતી..એ જીવાતી જતી હતી.અને એ દરેક ક્ષણ મને તારાથી દૂર લઇ જતી હતી કે શું?ત્યારે એ સમયે ખરા અર્થમાં હું એ જ ક્ષણમાં જીવતી હતી.છલકતી આંખો છાનીમાની લૂછતી હું બધાના પ્રશ્નોના જવાબ દેતી રહેતી.આંખને હું કેટલીયે સીલ કરું…પણ…… આંખ મીંચી ને આજે જોઉ છું..તો એ ક્ષણોમાં ..એ ચંદ દિવસોમાં મેં કેટલાયે યુગો જીવી લીધા હતા.

”સ્મૃતિની ક્ષણમાં જીવું યુગ,
યુગ જેવા યુગની પણ કરું ક્ષણ.”

ની જેમ ભીના ઝરમરતા સ્મરણોની સુગંધ આજે યે મનને મહેકાવી રહી છે.આમે ય દીકરી જાય પછી દરેક મા પાસે રહી જાય ફકત સ્મરણોની સુવાસ જ ને?

બાકી તે દિવસે તો સ્મરણો માટે યે સમય કયાં હતો?ગીતોની રમઝટ વચ્ચે ગોરમહારાજ લગ્ન લખતા હતા.એક તરફ લગ્નને વધાવાય છે.બીજી તરફ જમવા ચાલોની બૂમો પડતી રહે છે.હવે તારો ચાર્જ તારી બહેનપણીઓએ સંભાળી લીધો છે.પણ હું યે તક મળ્યે તારી આસપાસ પતંગિયાની જેમ મંડરાતી રહું છું.હકીકતે મારું ધ્યાન કોઇ વસ્તુમાં કેન્દ્રિત થતું નથી.ઘડીક ગોર મહરાજ બોલાવે છે.તો ઘડીક ફોટોગ્રાફર,,તો વળી લાઇટીંગવાળાની ડેકોરેશન બરાબર છે કે નહીં તે જોઇ જવાની બૂમો પડતી રહે છે.તો ઘડીકમાં બધાની વચ્ચેથી તારો સાદ “મમ્મી”મને સંભળાતો રહે છે પપ્પા સતત કોઇને સૂચનાઓ આપ્યા કરે છે.અંદર તો ધોધમાર હેત વરસતું રહે છે.પણ બહાર તો છે વહેવારોની..રિવાજોની પરંપરા.

કોઇ આણુ પાથરવાની શિખામણ આપે છે.કે બધાને બતાવવું તો જોઇએ ને?દીકરીને શું આપ્યું છે તે.હું સ્પષ્ટ ના પાડુ છું.હું..અમે કોઇ એમાં માનતા નથી.હું એથી તો કયારેય કોઇને ત્યાં પણ કોઇનું આણુ જોવા જતી નથી.દીકરીને જે આપ્યું હોય તે..કોઇને દેખાડો કરવાની કોઇ જરૂર નથી.અને ઓછું કે વધારે..જે પણ હોય તે એમાં કોઇને બોલવાનો હક્ક નથી.અને તારા સાસરાવાળા પણ એવા કોઇ જ રિવાજમાં માનતા નથી.એટલે કોઇ ફોર્માલીટી ની જરૂર નથી.જયાં સ્નેહના સંબંધો હોય ત્યાં એ બધું ગૌણ હોય છે અને હોવું પણ જોઇએ.અને કોઇ મા દીકરીથી વિશેષ બીજું શું આપી શકે?પોતાના અસ્તિત્વના અંશ થી વિશેષ શું હોઇ શકે?

આ આણુ પાથરવું..બધાને બતાવવું..એ બધા રિવાજ કયા કારણસર અસ્તિત્વમાં આવ્યા હશે તેનો વિચાર ઘણીવાર આવે છે..આણુ શબ્દ જ મને તો સંશોધન નો વિષય લાગે છે.

અને છતાં…છતાં આજે અમુક વર્ગમાં આજે યે દહેજના દાવાનળમાં કેટલીયે દીકરીઓના અરમાન જલતા રહે છે.સુધારો આવી રહ્યો છે..પણ બહુ ધીમે…અમુક ચોક્કસ વર્ગમાં જ.બાકી તો જયાં સુધી લોકોમાં..સ્ત્રીઓમાં જાગૃતિ ન આવે,શિક્ષણનો વ્યાપ ન ફેલાય ત્યાં સુધી ફકત કાયદા થી કશું નક્કર ન થઇ શકે.

આણુ બતાવવાના ઉલ્લેખ સાથે મનમાં આવા કેટલાયે વિચારો ઉમટી આવ્યા.મન થોડુ ઉદાસ પણ થઇ ગયું.પણ વધુ વિચારે ચડુ ત્યાં ફૂલવાળા ને લાઇટવાળા બોલાવવા આવ્યા..અને મારું મન બીજી દિશાએ વળી શકયું.અને બહાર તો રિવાજોની પરંપરા ચાલી રહી છે.ગોરમહારાજ કંઇ ને કંઇ ડીમાન્ડ કરતા રહે છે.અને છોકરાઓ દોડી દોડી ને વ્યવસ્થા કરતા રહે છે.અને હું પણ એમાં અટવાતી રહુ છું.

જોકે કદાચ એ સારું જ છે.કોઇએ સમજી વિચારીને જ આ બધું ગોઠવ્યું હશે.જેથી દીકરીની મા ને કે ઘરનાઓને રડવાનો..વિચારવાનો કે લાગણીઓને પંપાળવાનો સમય જ ન રહે.એક પછી એક વિધિઓમાં ખોવાતા રહેવાય છે..કંઇ ખબર નથી પડતી..પણ એક પછી એક વિધિઓ એની જાતે પૂરી થતી રહે છે.ને દિવસ પૂરો થાય છે.કાલે તો મહેંદી રસમ છે.સવારથી આખો દિવસ મહેંદીની ધમાલ છલકશે.બધાના હાથોમાં મહેંદી મૂકાશે અને મહેંદીમાં ઉઘડશે..પ્રેમના રંગ….!! દરેક દીકરીનો એ રંગ કદી દિલમાંથી ઝાંખો ન પડે ..દિલની એ શુભેચ્છાઓ સાથે….કાલે મળીશું ને?
અને ત્યાં તો જમવાની બૂમ પડી અને બધા એ તરફ વળ્યા.

“કેસર ઘૂંટયા દૂધ કટોરા,
સોનાનું તરભાણું રે,
મઘમઘ રૂડા ટાણા જેવા
પીરસાણા શા ભાણા રે.!”

ચાલ બેટા,

”ચાન્દા પોળી,
ઘીમાં ઝબોળી
ઝિલના મોં માં હબૂક પોળી કરાવું?”

ते हि नो दिवसो गता:
મા નું વહાલ.

No comments:

વાચકોના પ્રતિભાવ